مهمان ناخوانده

اریک امانوئل اشمیت/ تینوش نظم جو
نشر نی/ از سری دور تا دور دنیا/ شماره 13
143 صفحه/2000 تومان

اریک امانوئل اشمیت نمایشنامه نویس معروفیه؛ «خرده جنایت های زن وشوهری» نمایش بسیار معروفی از همین آدمه که حتی تلویزیون ایران تله تئاترش رو هم ساخته. اشمیت فلسفه خونده.
شاید اگه گفته بشه «مهمان ناخوانده» بیشتر شبیه یه مقاله ست تا یک نمایشنامه، خیلی بی ربط نباشه. البته این به معنی غیرجذاب بودن اون نیست ولی خب حس خوبی نسبت بهش نداشتم. من چندان دوست ندارم وقتی کتابی که انتظار دارم رمان، داستان کوتاه یا نمایشنامه باشه، فلسفه به زبان ساده یا بدتر از اون یه سری شعار باشه. شعارهایی که می تونه بر اساس سلیقه فردی لزومن بد نباشن ولی خب فکر نمی کنم جاشون اون جا باشه. البته حساب کتابایی مثل دنیای سوفی جداست، چون از اول معلومه که چه جوریه ولی مثلن «و نیچه گریه کرد» واقن یه سوء استفادست. سوء استفاده از یه اسم و مبتذل کردن هنر.
فکر می کنم فیلم یا اثر ادبی می تونن شعاری باشن و حتی موفق. نمونش تو سینمای ایران (البته از لحاظ تعداد بیننده) می شه «آژانس شیشه ای»؛ ولی اولین شرطش اینه که از اول صادق باشن و نخوان بیننده یا خواننده رو گول بزنن. این جوری بهتره. حتی نمونه "تعزیه" نمونه جالبیه برام. اصلن سعی نمی کنن کار هنری خوبی دربیاد و شاید همینکه فهمیدن دنبال چی باید باشن این نوع از نمایش (می دونم نمی شه به تعزیه گفت نمایش ولی خب اگه واژه بهتری دارید خوشحال می شم بدونم) رو زنده نگه داشته. این ها به نظرم نمونه هایی بود که وجود دارن و حداقل جذب اجتماعی خوبی داشتن.
مخلص کلامم درباره مهمان ناخوانده اینه که سرکاری بود. من ترجیح می دم اسم کتاب رو بذاره «اثبات خدا» یا همچین چیزایی. اون وقت دیگه احتمالن سراغش نمی رفتم. من فکر می کنم نباید این قدر مستقیم حرف زد. دیگه اون وقت با هنر درگیر نیستیم و اگه لذتی باشه، شبیه لذتیه که از خوندن یه مقاله تر و تمیز می بریم.

بار اول در تیر 89